عنصر بصری حرکت

عنصر بصری حرکت مانند بعُد معمولا بیش از بیان واقعی دارای مفاهیمی ضمنی و تلویحی است. اما در عین حال احتمالا یکی از قوی ترین نیروهای بصری دخیل در تجربیات انسان است. حرکت به واقع تنها در سینما، تلویزیون و آویزهای متحرک دلربای الکساندر کالدرا و هر چیزی که اجزای متحرک داشته باشد مانند ماشین آلات، وجود دارد. اما همان گونه که با استفاده از بیان کامل جزئیات می توان بافت و بعد را به صورت واقعی شبیه سازی کرد، در مورد حرکت نیز می توان با شگردهایی چشم را فریب داد. البته نشان دادن عنصر بصری حرکت در یک تصویر ساکن بدون بدشکلی واقعی دشوارتر از موارد قبلی است. تجربه کامل حرکت در زندگی واقعی نیز همین گونه است. احساس حرکت در تصاویر ساکن تا حدودی روانی و جنبشی است. علاوه بر این مانند فیلم های سیاه و سفید صامت ما به سادگی پذیرفتیم که اشکال ساکن هنرهای تجسمی مطابق با تجربیات طبیعی ما نیستند.

تا قبل از ظهور عنصر بصری حرکت و تصاویر متحرک و اعجاز نمایشی آن، تنها کاری که ما قادر به انجامش بودیم منجمد کردن یک واقعه و ثبت لحظه ای آن بود. البته توجه داشته باشید که حتی در تصاویر متحرک نیز حرکت واقعی وجود ندارد و تنها به علت پدیدهای فیزیولوژیکی است که دیدن یک تصویر اندک زمانی تداوم داشته و با نشان دادن پشت سر هم تصاویر ثابتی که قدری با هم متفاوت هستند توهم حرکت ایجاد می شود. سینما نیز در واقع رشته ای از تصاویر ثابتی است که هر کدام مقداری با تصویر قبلی متفاوت است و با پشت سر هم نشان دادن آنها با سرعتی متناسب با تداوم دید و قبل از محو شدن تصویر قبلی در چشم به صورت حرکتی یکپارچه و یکنواخت مشاهده می شود.

تداوم دید دلیل عنصر بصری حرکت

برخی از ویژگی های تداوم دید می تواند دلیل صحیح استفاده از واژه ی عنصر بصری حرکت در توصیف ریتم ها و تنش های بصری در تصاویری باشد که ساکن و بی حرکت دیده می شوند. یک نقش، عکس یا طراحی گرافیک می تواند ایستا بوده اما با توجه به میزان حس آرامشی که در ترکیب بندی مشاهده می شود ممکن است بسته به منظور و هدف طراح، حرکتی القاء کرده و پویا به نظر رسد به طوری که فرایند دیدن بدون وقفه ادامه یابد.

نحوه شناسایی حرکت توسط چشم انسان

چشم بدون مکث، سطح تصویر را اسکن کرده و اطلاعات بصری آن را جذب می کند. او در موقع خواندن یک متن به صورت استاندارد چشم شروع به مرور صفحه از چپ به راست و از بالا به پائین می کند (شکل ۳-۴۸). اما به نظر می رسد که اسکن کردن تصویر به عنوان یک روش دیدن دارای ساختار معینی نباشد و به صورت تصادفی انجام شود. تحقیقات نشان می دهد که الگوی نگاه کردن افراد با یکدیگر متفاوت بوده و حتی مانند اثر انگشت منحصر به فرد می باشد.

برای ثبت الگوی نگاه کردن یک نفر باید نوری به چشم آن تابانده و انعکاس آن را از مردمک چشم در حالی که به تصویر نگاه می کند روی فیلم ضبط نمود (شکل ۴۹-۳). حرکت چشم به صورت ناخودآگاه برای جستجوی تعادل و «محور محسوس» در یک تصویر از چپ به راست و از بالا به پائین صورت می گیرد (شکل ۵۰-۳). چشم در نگاه کردن به یک تصویر همزمان از دو یا حتی سه شیوه ی بصری ذکر شده استفاده می کند. و عنصر بصری حرکت نه فقط در آنچه که دیده می شود هست، بلکه در فرایند نگاه کردن نیز وجود دارد.

حرکت جزء بصری پویایی

معجزه ی عنصر بصری حرکت به عنوان یک جزء بصری پویایی آن است. انسان از تصویرسازی و فرم سازی برای مقاصد معینی استفاده می کند که یکی از مهم ترین آنها تجسم و به تصویر کشیدن عینی خود است. در این مورد هیچ ابزار بصری نمی تواند مانند تصاویر متحرک تصویری کامل و مؤثر از انسان و جهان او ارائه دهد. تمام این عناصر یعنی نقطه، خط، شکل و جهت، سایه روشن، رنگ، بافت، مقیاس، بعد و حرکت اجزای ساده و اصلی رسانه ی بصری هستند.

این عناصر اجزای ساده ای هستند که ما را قادر به گسترش تفکر و ارتباط بصری می کنند. اینها در عین سادگی و به سهولت قابلیت فراوانی برای انتقال اطلاعات و پیامهای بصری به کسانی که آنها را مشاهده می کنند دارند. چنین قابلیتی برای انتقال معانی کلی و عمومی شناخته شده است اما متناسب با تقاضا از آن استفاده نشده است. تصاویر زنده ی تلویزیونی به قول مک لوهان جهان را به صورت دهکدهای جهانی در آورده است.

البته هنوز زبان کلامی رسانه ی ارتباطی اصلی است. زبان عامل ملی گرایی است در حالی که تصویر نشانه ی جهانی سازی. یادگیری زبان دشوار و پیچیده است، حال آن که در چشم به هم زدنی می توان ایده های مختلفی را به صورت بصری منتقل نمود. بنابراین یادگیری عناصر اصلی و ساده ارتباط بصری اهمیت زیادی داشته و درک صحیح ویژگیها و نحوه ی کار کرد زبانی که هیچ مرز و محدودیتی برای آن متصور نیست لازم و ضروری است.

[ بازدید : 15 ] [ امتیاز : 3 ] [ نظر شما : ]